Merhabalar..
Bu yazımda çocukların davranışlarına çok büyük etkisi olan ve çocuklar için rol model özelliği taşıyan “Anne-Baba Tutumları” üzerine yazmak istiyorum. Takdir edersiniz “Eğitim ailede başlar” sözü artık hepimizin ortak kabul ettiği bir gerçeklik halini almıştır. Gelişimsel süreçlerle ilgili yapılan çalışmalarda da insan davranışlarının temelinin 0-6 yaş arasında oluştuğu savunulmaktadır. Davranışsal zeminde ilk tohumlar, toplumun en küçük ve en özel kurumu olan ailede atılır ve şekillenir. Bu şekillenme olurken çocuklarımıza yardımcı ve destek olabilmek adına doğru tutumları sergilememiz çok önemlidir. Nasıl ki bir çiçeği büyütürken doğru sulama yöntemleri, doğru ilaçlama veya doğru toprak seçimi yapmadığımız takdirde bitkimiz solar, doğru tutumda yaklaşmadığımız her davranış da bize ileride yaşanacak sorunları beraberinde getirecek bir faktör oluşturacaktır. Bu yüzden doğru tutum ve yaklaşımları öğrenmek aile içi ilişkileri sağlıklı tutmak adına faydalı bir adım olacaktır.
Peki nasıldır bu tutum ve davranışlar?
İlk olarak ideal olan tutumdan yani ‘Demokratik Anne-Baba Tutumu’ndan bahsedelim. Gelişimsel olarak en ideal olan tutumdur çünkü çocuğun bir birey olarak kabul edildiği, aile içindeki varlığına saygı ve sevgi duyulduğu, yaptığı seçimlerde de kendi bireysel kararlarına saygı duyulduğu hatta desteklendiği bir yaklaşımdır. Bu şekilde büyütülen çocuklarda kişisel sorumluluk alabilme, akademik başarı, psikolojik ve sosyal olgunluk, özgüven konularında yüksek bir seviye elde edildiği görülür.
İkinci olarak ‘Koruyucu Anne Baba Tutumu’nu ele alalım. Evet, her çocuk ailesi için özeldir, tektir. Gözümüzden bile sakındığımız çocuklarımızın üzerine titreriz, koruruz fakat unutulmaması gereken şey hayatta herşeyin bir dozu ve dengesi olduğudur. Aşırı kollayıcı ve denetleyici bir tutumda olduğumuz zaman çocuğa kendi başına çözüm üretebilme ve kendi kendine yetebilme şansı vermiyoruz demektir. Özgüveni geliştirmeye fırsat verilmeyen çocuklarda benlik farkındalığı seviyesi azalır ve aile desteğine bağımlı hale gelmiş çocuklar olarak büyürler. Atacakları her adımda bir başkasının yardımına ihtiyaç duyarlar ve böylece kendi kararlarını veremeyen bireyler olarak toplumda yer edinmeye çalışırlar.
Bir diğer tutum da ‘Otoriter Anne Baba Tutumları’dır. Çocuğun birey olarak kabul edilmediği, aile içinde verilen kararlarda çocuğun bir rolünün olmadığı aile yaklaşımıdır. Yetersiz sosyal gelişim oluşturabilecek bir tutumdur. Çocuk için karar alınır, belirlenir ve uygulanır. Böyle aile tutumuna maruz kalan çocuklarda agresif ve saldırgan bir tutum oluşmaya başlar. Çocuk, aile tarafından görülmek ve kabul edilmek ister. Kabullenilme ve ait olma ihtiyacını karşılayamadığı taktirde ise duygularını saldırganlık hisleriyle veya koşulsuz boyun eğme eğilimi ile dışa vurabilmesi olasıdır. Bu aile tutumunda cezalara çok sık rastlanır. Aile isteğini yaptıramadığı takdirde çocuğu cezalandır, çocuk ceza aldıkca, yapmak istemedikçe agresifleşir ve bu döngü içinden çıkılamaz bir hal alır.
Bazı küçük dokunuşlarla çocuklarımıza doğru yaklaşımı sağlayabiliriz.
- Çocuğunuzu görün, iletişim kurun ve ona bir birey olarak fikirlerine saygı duyduğunuzu hissettirin.
- Anne ve baba olarak cevaplarınızı ve kararlarınızı ortak alın. Tutarlı bir yaklaşım sergileyin.
- Empati kavramını unutmayın. Bir karar alırken çocuğunuzun yerine kendinizi koyun ve yaşayacaklarını hissetmeye çalışın, olaya bir de çocuğunuzun gözünden bakın.
- Kurallar ve kararlar aile içinde ortaktır. Yani onun uyması gereken kurallar varsa sizin de ona karşı kurallarınız olmalı ve bu kurallara uymalısınız.
- Sürekli yanlış davranışlarını dile getirmek yerine doğru davranışa uygun rol model olmak ve pozitif yönlerini desteklemek faydalı olacaktır.
Sağlıklı iletişimler kurabildiğimiz, güzel günler dilerim…
KAYNAKLAR:
- Ayşe Günalp Yüksek Lisans Tezi-2007 FARKLI ANNE BABA TUTUMLARININ OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN ÖZGÜVEN DUYGUSUNUN GELİŞİMİNE ETKİSİ.
- Doç.Dr. Özcan SEZER-2010 ERGENLERİN KENDİLİK ALGILARININ ANNE BABA TUTUMLARI VE BAZI FAKTÖRLERLE İLİŞKİSİ1
- Süleyman ÇELENK-2003 Okul Başarısının Ön Koşulu: Okul Aile Dayanışması
Seçil KORKMAZ’ın tüm yazıları için tıklayın.
Bu yazının tüm hakları ozancorumlu.com’a aittir. www.ozancorumlu.com biçiminde aktif bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir. Açık kaynak göstermeden yapılan alıntılar için yasal takip yapılacaktır. ©
