Yılbaşından bu yana yüzde 30 yükselişle 3 TL’ye tırmanan dolar, okul giysisi fiyatlarına bire bir yansıdı. Son 3 yılda zam oranı tek hanede kalan okul giysilerine bu yıl yüzde 27’e varan zam yapıldı; ortalama fiyat artışı ise yüzde 20’yi geçti.
28 Eylül’de açılacak yeni eğitim öğretim yılında en yüksek zam ilköğretim kategorisinde gerçekleşti. Devlet okuluna giden ilkokul öğrencilerinin tam takım giysi maliyeti geçen seneye kıyasla yüzde 27 artarak ortalamada 95 liraya yükseldi. İlköğretimin ikinci 4 yılında yüzde 23 zamla 105 liraya çıkan fiyat, ortaöğretimde yüzde 17 artışla 140 lira olarak hesaplandı.
EN ÖNEMLİ ETKEN İPLİK
Yükselen dolar kurunun fiyatlara direkt etki ettiğini belirten Türkiye Okul Kıyafetleri Üreticileri ve Satıcıları Federasyonu Genel Sekreteri Adem Altın, “Son yıllarda genellikle enflasyonun üzerinde fiyat artışı yapılmamıştı; fakat 3 TL’ye gelen dolar bizi bu sene mecburen daha fazla zamma yöneltti” dedi. Başta iplik olmak üzere pek çok hammaddenin dolar cinsi fiyatla satın alındığını kaydeden Altın, “O nedenle kur bizim açımızdan çok önemli. En büyük etken kur artışının iplik maliyetini yükseltmesi oldu” diye konuştu. Devlet okullarında okuyan öğrenciler için tam takım giysi fiyatlarının 90 liradan başlayıp 150 liraya kadar çıkabildiğini belirten Altın, ortalamada ilköğretimin 95-105 lira ve ortaöğretimin 140 lira giysi maliyeti olduğunu ifade etti.
TALEP DÜŞMÜYOR
Okul giysisi üreticilerinin son 2 yılda zorlu bir süreçten geçtiğini hatırlatan Altın, şöyle devam etti:
2013’te okullarda serbest kıyafet uygulaması gündeme gelmişti. Ancak kararın kesinleşmesi yaza kalınca sipariş gecikmiş, üretim aksamış ve birçok atölye kapanmıştı. 2014’te okulların isim ve düzeyleri değiştirildi ancak yönetim kadrolarında atamalar gecikti. O nedenle son ana kadar hangi okulda hangi kıyafetin giyileceği belli değildi. 1 yıl dolar öngörümüzü en az 2.1 lirada tutup fiyata etkiyi en aza indirmiştik. Sonra yavaş yavaş toparlanma başladı. Bu yıl da zamma rağmen talep gerilemedi. Çünkü okul giysisi mecburi bir alışveriş. Siparişlerde düşüş yok.
Okullarda serbest kıyafet tercihinin velilere bırakıldığını hatırlatan Altın, çoğu okulda serbest kıyafet değil, forma tercih edildiğini söyledi. Altın, “Okulların yüzde 90’ından fazlasında okul kıyafeti kullanımı devam ediyor. Pazarımız çok etkilenmedi” dedi.
AYAKKABI MASRAFI EN AZ 40 LİRA
Okul giysisi takımlarına genellikle ayakkabının dahil olmadığını belirten Adem Altın, “Bir öğrencinin ayakkabı masrafı 40 liradan başlayıp 200 liraya kadar çıkabiliyor. Tabii lüks tüketimde daha yüksek maliyetten söz edilebilir. Artık okullarda spor ayakkabı da giyilebiliyor. Bu da fiyata etki ediyor” dedi. Altın, kolejlerde okul giysisi fiyatının 250- 400 lira ortalamasında olduğunu belirterek, “Kolejde özellikleri daha fazla giysiler tercih edildiğinden fiyat zaten yüksek. O nedenle artış da yüzde 10’larda kaldı” diye konuştu.
ÖĞRENCİNİN ÇANTASI KIRTASİYEDE ORTALAMA 200 TL’YE DOLUYOR
Okul alışverişinin bir diğer kalemi kırtasiye ürünlerinde de bu yıl ortalama harcama tutarı 200 lira olarak öngörüldü. Geçen yıl yüzde 20’lik kur zammı yapan sektör, bu yılki artışı fiyatlara yansıtmadı. Tüm Kırtasiyeciler Derneği’nden (TÜKİD) aldığımız verilere göre, Türkiye’de okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde bir öğrencinin çanta dahil, kitap hariç ortalama kırtasiye masrafı ise 200 lira civarında. Okul öncesi dönemde ihtiyaç çeşitliliği daha fazla olduğu için kırtasiye masrafı da zirveye çıkarken devlet okulunda ortalama gider 200-250 lira arasında oluyor. İlköğretimde 150-200 liraya inen ortalama kırtasiye masrafı, ortaöğretimde 100 liraya kadar geriliyor.
4 MİLYAR $’A YAKLAŞTI
Türkiye’de büyüklüğünün 4 milyar dolara yaklaştığı tahmin edilen kırtasiye sektöründe okul grubunun yüzde 40, ofis grubunun yüzde 45 ve hobi-sanatsal ürün satışının yüzde 15 pay sahibi olduğu hesaplanıyor. Özellikle okul öncesi eğitimin geçmiş yıllara göre gelişip yaygınlaşması, ilköğretim ve ortaöğretimde kullanılan malzemelerin artıp çeşitlenmesinin yanı sıra boyama gibi hobileri olan kesimin de büyümeye ciddi katkı sağladığı ifade ediliyor.
TESTLER MALİYELİ YÜZDE 2-3 ETKİLİYOR
TÜKİD Başkan Yardımcısı Orhan Taşdemir, kırtasiye malzemelerinin güvenilirliğinin sağlık açısından büyük önem arz ettiğine dikkat çekerek,
Tüketiciler markası, kimliği olmayan, ambalajsız, ithalatçısı veya üreticisi belli olmayan, ambalaj üzerinde CE damgası bulunmayan ve ürün güvenliği bilgisi vermeyen ürünlerden uzak durmalı.
dedi.
Taşdemir, ürünlerin akredite laboratuvarda teste girmesinin fiyata yüzde 2-3 ek maliyet olarak yansıdığını da kaydetti.
30’DAN FAZLA ÜLKEYE YILDA 8 MİLYON TAKIM GÖNDERİLİYOR
Türkiye’de faaliyet gösteren okul giysisi üreticileri iç piyasaya üretimin dışında 30’dan fazla ülkeye 600 milyon doların üzerinde ihracat yapıyor. Yurtdışına yılda yaklaşık 8 milyon takım gönderiliyor.
