Okulların açılmasıyla birlikte öğrenciler yoğun bir tempoya girerken uzmanlar uykunun önemine dikkat çekti. Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hikmet Yılmaz, ders çalışırken verilen arada uyuyup uyanan öğrencilerin daha kolay öğrendiğini söyledi.
2017’de yapılan bir araştırmaya göre kötü uyuyanlar da Alzheimere yakalanma riskinin arttığına dikkat çekti. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Nöroloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Derya Uludüz ise ilkokul öğrencilerinin 10, ortaokul öğrencilerinin dokuz, lise öğrencilerinin sekiz saat uyumaları gerektiğini belirtti.
‘SAĞLIKLI UYUYAN İNSANLARDA ÖĞRENME KALICI OLUYOR’
Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hikmet Yılmaz, sağlıklı uyuyan çocuk ve yetişkinlerde öğrenmenin daha kalıcı olduğunu söyledi. Yılmaz şöyle devam etti:
“Sağlıklı uyuyan ve REM (Rapid Eye Movement-Hızlı Göz Hareketleri) uykusunu yeterince alan insanlarda öğrenme kalıcı, bellek güçlü oluyor. Öğrendiği bilgiyi ihtiyacı olduğunda kullanabiliyor. Aksi takdirde bilgi uçuşabiliyor. Belki o an için bilgi kısa bir süre bellekte kalıyor ama teflon tava gibi bir süre sonra kaybolup gidiyor.”
‘KÖTÜ UYUYANLAR YA DA UYKUSUZ KALANLARDA ALZHEIMER RİSKİ VAR’
2017’de Belçika’da yapılan ve Brain isimli tıp dergisinde de yayınlanan bir çalışmanın sonuçlarını paylaşan Prof. Dr. Yılmaz, “Bu çalışmada insanları iki gruba ayırdılar ve görevler verdiler. Çalışmaya katılanların beyin omurilik sıvılarından örnekler alınarak, bazı proteinlere bakıldı. Tau Protein ve Beta-Amiloid denilen ve Alzheimere yatkınlığı arttıran proteinler iyi uyuyanlarda düşük çıktı. Kötü uyuyan ya da uyumayanlar da ise bu iki protein yüksek çıktı. Böylelikle uyku bozukluğunun sadece öğrenmede değil bellekle ilgili mekanizmaları bozduğunu ve Alzheimer ile bunamaya yatkınlığı arttırdığını çok daha net söyleyebiliyoruz” dedi.
‘DERS ÇALIŞIRKEN UYUYUP UYANMAK ÖĞRENMEYİ ARTTIRIYOR’
Sınavlara hazırlanan öğrenciler için de başarıyı arttıracak önerilerde bulunan Prof. Dr. Yılmaz, “Öğrencilerin ders arasında cep telefonuyla ilgilenmek, televizyona bakmak, internete girmek yerine uyuyup uyanıp, çalışmaya devam ederlerse daha çabuk öğrendiğini, daha az tekrarla daha kalıcı bilgi edindiklerini biliyoruz. Bu bilginin edinmesinde beyindeki hipokampüs denilen bölgenin, REM uykusu döneminde sinaptogenez ile bilginin oluşumunu hızlandırdığını, karmaşık bilgileri çekmecelediğini düşünüyoruz” diye konuştu.
‘İLKOKUL ÖĞRENCİLERİ 10, ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ 9 SAAT UYUMALI’
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Nöroloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Derya Uludüz de iyi uyumanın öğrenme gücünü arttırdığını belirterek, şunları söyledi:
“İlkokul çağı çocuklarının yaklaşık 10-10.5 saat uykuya ihtiyacı var. Ortaokul çağı çocuklarının ise dokuz saat uyuması gerekiyor. İlkokul çağındaki çocuk sabah 07.00’de uyanıyorsa akşam 21.00 civarında yatmalı. Ortaokul çağı çocuklarının 22.00 gibi yatması gerekiyor. Çünkü saat 23.00’den sonra melatonin dediğimiz bir hormon salınıyor. Melatonin hormonu, çocukların gelişmesindeki en önemli hormon. Büyümede, hücre yenilenmesinde de en önemli hormon olan melatonin mutluluğu sağlıyor, kemik gelişimini sağlıyor. Uyku bu nedenle çocuk sağlığında çok çok önemli. Öğrenmede inanılmaz yeri var. Uyuduğunuz zaman beyniniz sinir hücreleri arasındaki iletişimi daha çok arttırıyor.”
‘UYKUNUN 2 EVRESİ VAR’
Uykunun iki evresi olduğunu belirten Prof. Dr. Uludüz şöyle devam etti:
“Uykumuz derin evre ve rüya evresi olarak ikiye ayrılıyor. Rüya görmeye başladığımızda yüzeysel evreden derin evreye giriyoruz. Derin evre gün boyu öğrendiğimiz bütün olayları hafızaya almamızı sağlıyor. Rüya evresiyse hafızaya aldığınız o olayları temizlemenizi ve ayıklamanızı, önemli olanları kalıcı hafızaya almanızı sağlıyor.”
‘YATMADAN 1 SAAT ÖNCESİNE KADAR ÇALIŞILAN DERS ÖĞRENMEYİ ARTIYOR’
Düzenli uykunun hafıza açısından çok önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Uludüz, “Bu nedenle düzenli, kaliteli bir uyku öğrenme açısından çocuklarda çok önemli. Çocuklar ders çalıştıktan sonra en geç bir saat içinde uyurlarsa öğrenmeleri çok ciddi artıyor” dedi.
